Een VIAS product
Er zijn teveel doden op onze wegen. Om dat te bestrijden, had VIAS in november 2021 een ‘Eureka’-moment: ze voerden een – illegale – test uit op de snelweg, tijdens de avondspits. Hun bevindingen: 8 op de 10 bestuurders had de gsm in de hand, terwijl het verkeer ‘vlot reed’.
VIAS is allang geen zuivere publieke speler meer. Het is een ‘onafhankelijk kennisinstituut’, sinds de omvorming in 2017. Voor die omvorming stond ze gekend als het ‘Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid’. Ze verwoorden het zelf zo: “Vias is een klantgerichte, onafhankelijke organisatie die data, wetenschap, technologie en invloedrijke communicatie gebruikt om deel te nemen aan in een innovatief en transparent ecosysteem waar burgers, interne en externe stakeholders op alle mogelijke beleidsniveaus samenwerken.” Als u een bingokaart voor hippe termen spaart, is ze nu snel gevuld.
VIAS ging vervolgens lobbyen om deze technologie te implementeren. Het is zo dat onze wetgeving deze technologie op dit moment absoluut niet toestaat, dus er was politiek kapitaal nodig om wetsvoorstellen in te voeren. Dit werd gevonden bij de (vurige) voorvechters van het plan: Joris Vandenbroucke (Vooruit) en Jef van der Bergh (CD&V). De voorstellen strandden. Het proefproject in Brussel werd opgeborgen. “Privacy”, gromt Vandenbroucke vandaag. Of dat klopt, is maar de vraag.
Privacy
De technologie die binnen kijkt in onze wagen om gsm-gebruik te detecteren, is vanzelfsprekend privacy-invasief. Al jaren gluren de nieuwere ANPR-camera’s niet langer naar de achterkant van uw wagen, maar wel naar de voorzijde. De officiële uitleg is dat vrachtwagens beter moeten gecontroleerd worden, gezien hun last vaak niet dezelfde nummerplaat draagt als de trekker. Dat kan best wezen, maar het klinkt een beetje… flauw. De echte reden is wellicht dat ANPR-camera’s die gericht staan op de achterkant, V1- 20/09/2023 geen nieuwe technologieën kunnen inzetten zoals gezichtsherkenning, maar dus ook bijvoorbeeld GSM-controlesoftware. Vergis u niet: in se zijn deze camera’s morgen klaar via een software-update om niet enkel uw gsm, maar ook uw gezicht te controleren. Het enige wat daarvoor (voorlopig) nog ontbreekt, is politieke wil.
De kiesdrempel
Want daar komen we aan het echte verhaal: Open VLD maar ook leden van CD&V en zelfs andere centrumpartijen liggen dwars. Omwille van uw en mijn privacy klinkt het. Kan u zich nog herinneren wanneer een politieke partij nog eens onverdeeld en moedig opkwam voor onze privacy? Neen, ik ook niet.
Open VLD stond aan de wieg van de grootschalige uitbouw van ANPR-camera’s in ons land. Nergens meer lokale camera’s dan in de steden van Open VLD-burgemeesters Somers en Van Quickenborne. Over die laatste gesproken: ook hij voerde de afgelopen maanden gecontesteerde wetgeving (opnieuw) in, de zogenaamde dataretentiewetgeving (die al ettelijke keren werd vernietigd voor het Europees Hof). Die dataretentiewet maakt het mogelijk om communicatie van burgers verregaand te onderscheppen. En dan hebben we nog de vingerafdrukken op uw identiteitskaart, de afschaffing van de anonieme SIM-kaarten (De Croo), en dies meer.
Het waanidee dat Open VLD opeens de kant van privacy kiest, is kwalijk. Kwalijk, omdat privacy hier eens te meer als duiveltje in een doosje wordt gepresenteerd, en kwalijk, omdat Open VLD denkt dat burgers al het bovenstaande zijn vergeten, hopende op een beter resultaat dan de kiesdrempel.
Let wel: als privacy-activist ben ik uitermate verheugd dat een verregaand Chinees controlemodel er voorlopig (!) niet komt, maar de eerlijkheid gebied ons te stellen dat privacy hier maar zeer weinig mee te maken heeft.
Het moet trouwens gezegd worden: ook het COC (Het Controleorgaan voor de Politionele Informatie) is absoluut niet gediend met het VIAS-plan, er zijn juridische gebreken, en de software staat helemaal niet zo op punt als VIAS ons graag wil laten geloven.
Besluit Is verkeersveiligheid dan geen eerbiedwaardig doel? Natuurlijk wel. Er vallen teveel doden, teveel gewonden, er zijn teveel roekeloze chauffeurs, en smartphoneverslaafden op onze Belgische wegen. De vraag is of dit probleem wederom moet worden opgelost door verregaande surveillance, door camera’s die iedereen opnieuw controleren, dag en nacht, zeven op zeven. Kan men niet beter eerst investeren in gemotoriseerde politie-eenheden? In hogere boetes die écht afschrikken? In desnoods tijdelijke (!) cameracontroles, bijvoorbeeld langs wegenwerken? Waarom kiest onze maatschappij keer op keer voor de grove borstel, de lompe oplossing, in plaats voor de fijnmazige oplossingen die dergelijke problematiek echt nodig heeft?
De kiesdrempel heeft ons deze keer gered. Wie ons zal redden na 2024, blijft echter een zeer groot groot vraagteken.
